Τα προγράμματα με τις χρυσές βίζες είναι ένας εναλλακτικός τρόπος άμεσων ξένων επενδύσεων σε μια οικονομία. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο οικονομικής πολιτικής, που αφήνει άμεσα και έμμεσα οικονομικά οφέλη στις χώρες που το χρησιμοποιούν, και οι οποίες δεν είναι λίγες. Δεκάδες χώρες, μεταξύ των οποίων και οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Αγγλία και η Ισπανία, παραχωρούν άδειες παραμονής μεγάλης διάρκειας ή «πουλούν» διαβατήρια σε υπηκόους άλλων χωρών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 20 χώρες προσφέρουν άδειες παραμονής και διαβατήρια, τα οποία αγοράζουν πλούσιοι επιχειρηματίες από τρίτες χώρες για ευνόητους λόγους. Η Κύπρος έχει υιοθετήσει το πρόγραμμα παραχώρησης διαβατηρίων και αδειών παραμονής από το 2013, ως ένα από τα μέτρα αντιμετώπισης της βαθιάς οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα. Άλλες χώρες το υιοθέτησαν εδώ και δεκαετίες. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, 30 χρόνια πριν, όταν ήμουν φοιτητής, θυμάμαι αυτό το πρόγραμμα. Το Αμερικάνικο διαβατήριο κόστιζε τότε $2 εκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, όχι καταθέσεις και ακίνητα.
Με βάση ανεπίσημα στοιχεία που δημοσιοποιούνται από οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα, οι επενδύσεις που προκύπτουν από την έκδοση διαβατηρίων και αδειών παραμονής, ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Το εν’ λόγω πρόγραμμα έχει αποφέρει γύρω στα €4.8 δισεκατομμύρια για την Κύπρο (2013 – 2016) και εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Κάποιες χώρες κερδίζουν περισσότερα και κάποιες λιγότερα. Το πρόγραμμα αυτό σε συνδυασμό με το κίνητρο της αύξησης του συντελεστή δόμησης σε παραλιακές περιοχές και κύριες αρτηρίες, έχει τονώσει τον κατασκευαστικό τομέα στην Κύπρο, και έχει συγκρατήσει την πτώση των τιμών των ακινήτων. Ιδιαίτερα στη Λεμεσό, δεκάδες πολυόροφα κτίρια αναγείρονται με στόχο την πώληση διαμερισμάτων σε ξένους επενδυτές που επιθυμούν να αποκτήσουν κυπριακό διαβατήριο.
Πέρα από τα άμεσα οφέλη που προκύπτουν για την οικονομία, το πρόγραμμα παραχώρησης διαβατηρίων και αδειών παραμονής έχει και έμμεσα οφέλη από τις συχνές επισκέψεις των επενδυτών στην Κύπρο και επιπρόσθετες επενδύσεις που προγραμματίζουν, ιδιαίτερα αυτοί που έχουν οικονομικές σχέσεις με την Κύπρο. Κάποιοι από τους επενδυτές είναι δισεκατομμυριούχοι και ξοδεύουν μεγάλα ποσά στην Κυπριακή οικονομία. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι επενδυτές αγοράζουν εξοχικά και διαμερίσματα αξίας μέχρι και €1 εκατομμυρίο το κάθε ένα.
Το Κυπριακό διαβατήριο είναι διαβατήριο στην Ευρώπη και αυτό από μόνο του έχει κάποια αξία, και είναι ένας πολύ σημαντικός λόγος για κάποιον ξένο επενδυτή να ξοδέψει €2,5 εκατομμύρια σύνολο, όπως απαιτούν οι κανονισμοί. Όμως και οι άδειες παραμονής είναι επίσης διαβατήρια στην Ευρώπη για όσες χώρες ανήκουν στη ζώνη του Schengen, διότι στις χώρες που ανήκουν στη ζώνη, δεν απαιτείτε η θεώρηση διαβατηρίων. Η Κύπρος και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ανήκουν στη ζώνη του Schengen.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζει ότι η έκδοση αδειών παραμονής και διαβατηρίων είναι αρμοδιότητα του κάθε κράτους μέλους, όμως θεωρεί ότι η πρακτική αυτή θα πρέπει να συνάδει με το διεθνές δίκαιο. Σύμφωνα με τον αρμόδιο Επίτροπο Μαργαρίτη Σχοινά, απαραίτητη προϋπόθεση για τη έκδοση διαβατηρίου είναι η ύπαρξη ενός γνήσιου δεσμού μεταξύ του προσώπου που αιτείται για υπηκοότητα και του κράτους που την εκδίδει. Γνήσια σχέση σημαίνει ότι το πρόσωπο που αιτείται υπηκοότητας έχει κάποια κοινωνική ή οικονομική σχέση με τη χώρα, π.χ. έχει οικογένεια ή επιχείρηση στη χώρα, όχι απλά καταθέσεις ή μετοχές ή ακίνητη περιουσία. Με βάση τον πιο πάνω ορισμό, οι περισσότερες θεωρήσεις διαβατηρίων από τις χώρες που προσφέρουν υπηκοότητες, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.
Σε γενικές γραμμές όμως, το πρόγραμμα έκδοσης διαβατηρίων και αδειών παραμονής είναι ωφέλιμο για όλους τους εμπλεκόμενους, ακόμα και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολο της, διότι είναι επενδύσεις από πλούσιους επιχειρηματίες, οι οποίοι επενδύουν και θα συνεχίσουν να επενδύουν στην Ευρώπη. Η παραχώρηση διαβατηρίων είναι σίγουρα «ξεπούλημα» της Ευρωπαϊκή Υπηκοότητας, αλλά αλλά ωφελεί την οικονομίας, χωρίς να βλάπτει την κοινωνία.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy
************** Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τη διαχείριση των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών επαναφέρουμε την πρόταση μας για αναθεώρηση της προσφυγικής πολιτικής. Η υφιστάμενη προσφυγική πολιτική δεν εξυπηρετεί πλέον τους στόχους για τους οποίους σχεδιάστηκε αλλά ούτε και το δημόσιο και εθνικό συμφέρον. Η προσφυγική πολιτική της κυβέρνησης έχει μετατραπεί σε κοινωνική πολιτική με εισοδηματικά κριτήρια . Η υφιστάμενη πολιτική αγνοεί πλήρως την αξία της περιουσίας που κάποιος έχει απωλέσει στα κατεχόμενα (πρόσφυγας και μη), την οποία δεν μπορεί να αξιοποιήσει.
Δεν μπορεί η προσφυγική πολιτική να συνεχίσει να είναι τόσο άδικη έναντι των ιδιοκτητών περιουσιών στα κατεχόμενα. Δεν μπορεί η διαχείριση των Τουρκοκυπριακών περιουσιών να συνεχίσει με τρόπο που λειτουργεί σήμερα, όπου το κράτος, ως κηδεμόνας, πληρώνει εκατομμύρια κάθε χρόνο αντί να έχει εισοδήματα από αυτές. Είναι κοινό μυστικό το γεγονός ότι οι Τουρκοκυπριακές περιουσίες τυγχάνουν άγριας εκμετάλλευσης, με την ανοχή της πολιτείας.
Το υφιστάμενο σύστημα είναι άδικο αφού πολλοί λαμβάνουν οικονομική ή άλλη στήριξη χωρίς να έχουν απωλέσει περιουσία στα κατεχόμενα, ενώ πολλοί άλλοι που έχουν απωλέσει μεγάλης αξίας περιουσίες δεν έχουν λάβει τίποτα μέχρι σήμερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα τουρκοκυπριακά γεωργικά τεμάχια γίνεται «σφαγή» για το ποιος θα τα αποκτήσει, διότι τυγχάνουν επιδότησης από τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών. Επιπλέον, πολλές τουρκοκυπριακές περιουσίες, υπενοικιάζονται από τους δικαιούχους σε τρίτους, έναντι ψηλού ενοικίου, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα και στα παράλια. Κάποιοι μάλιστα είναι επαγγελματίες σε αυτή τη δραστηριότητα, ενοικιάζουν φθηνά και υπενοικιάζουν ακριβά.
Προτείνουμε αναθεώρηση της προσφυγικής πολιτικής έτσι που να είναι κοινωνικά πιο δίκαιη και πιο αποτελεσματική. Το βασικό κριτήριο στην παροχή οικονομικής στήριξης προς τους ιδιοκτήτες γης στα κατεχόμενα θα πρέπει να είναι η αξία της περιουσίας τους. Όσα χρήματα μπορεί το κράτος να διαθέσει για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να τα διανέμει ανάλογα με την αξία της περιουσίας έκαστου ιδιοκτήτη, ως αποζημίωση για απώλεια χρήσης, κάθε χρόνο, μέχρι την τελική διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος. Δικαιούχοι της νέας προσφυγικής πολιτικής θα πρέπει να είναι οι ιδιοκτήτες περιουσιών στα κατεχόμενα και ο κάθε δικαιούχος θα πρέπει να λαμβάνει ένα μικρό ποσοστό επί της αξίας της περιουσίας του (έστω 1%), κάθε χρόνο.
Επειδή κάποιοι μπορεί να ισχυρισθούν ότι δεν υπάρχουν χρήματα, η απάντηση είναι απλή. Η κυβέρνηση μπορεί να ενοικιάσει τις τουρκοκυπριακές περιουσίες (εκτός τις κατοικίες που κατέχονται από δικαιούχους), σε τιμές αγοράς, και να μαζέψει το μέγιστο ποσό χρημάτων. Η κυβέρνηση μπορεί επίσης να διαθέσει και τα €65 εκατομμύρια που πληρώνει ετησίως για τα στεγαστικά προγράμματα των προσφύγων. Η κυβέρνηση δεν χρειάζεται να επιβαρύνει επιπρόσθετα τον κρατικό προϋπολογισμό.
Για να λειτουργήσει η νέα προσφυγική πολιτική θα πρέπει να γίνει μια καταγραφή και αξιολόγηση όλων των ιδιωτικών περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές με στοιχεία του κτηματολογίου, και να υπολογιστεί η συνολική αξία τους. Το ποσό που θα διαθέτει το κράτος για το σκοπό αυτό θα είναι ένα μικρό ποσοστό της συνολικής αξίας των περιουσιών. Για παράδειγμα, αν η συνολική αξία των περιουσιών είναι €10 δις και το ποσό που θα διαθέτει το κράτος θα είναι €50 εκατομμύρια, τότε το ποσοστό αποζημίωσης επί της περιουσίας του κάθε δικαιούχου υπολογίζεται στο 0.5%. Δηλαδή, αν η περιουσία του κ. Μαυρίδη από την Κερύνεια ανέρχεται στις €400,000, τότε η ετήσια αποζημίωση (για απώλεια χρήσης μόνο) θα ανέρχεται στις €2,000 ετησίως. Εκτός από το γεγονός ότι αυτό είναι δίκαιο, όσο μπορεί να είναι, η μικρή αυτή αποζημίωση αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο για όσους ιδιοκτήτες πουλούν τις περιουσίες τους στην Τουρκία.
Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ, m.mavrides@euc.ac.cy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου